توپولوژی شبکه یا همبندی شبکه را نحوه چیدمان و معماری فیزیکی اجزا شبکه و نحوه اتصال اجزا با یکدیگر تعریف می کنند. یکی از موارد اصلی در طراحی شبکه، توپولوژی است و قبل از اینکه به هر قسمت دیگر بپردازیم باید معماری شبکه را طراحی کرد. توپولوژی شبکه به صورت فیزیکی و به صورت منطقی است. به هریک از اجزا شبکه یک گره یا نود می‌گویند و اتصال بین آنها پیوند یا لینک نامیده می‌شود.
انواع توپولوژی شبکه
- توپولوژی نقطه به نقطه
ساده‌ترین نوع توپولوژی است. در توپولوژی نقطه به نقطه نودها به صورت متقابل با استفاده از یک کابل به هم مرتبط هستند. این توپولوژی گاهی اوقات، P2P یا Peer To Peer هم نامیده می‌شود. در این توپولوژی بین نود گیرنده و فرستنده، نودهای میانی دیگری برای برقراری ارتباط وجود دارد.
- توپولوژی خطی یا BUS
در این توپولوژی یک کابل اصلی به نام Trunk یا Backbone وجود دارد که همه نودها با drop line به آن متصل می‌شوند و دو انتهای کابل یک ترمیناتور گذاشته شده تا سیگنالهایی که به این قسمت می‌رسند را جذب کرده تا انعکاس پیدا نکنند. در این مسیر اطلاعات در یک جهت حرکت می‌کنند و اگر این Trunk قطع شود همه شبکه دچار مشکل شده یا Down می‌شود. در این توپولوژی یک نود پیام را به صورت همه پخشی (Broadcast)ارسال می‌کند و تمام نودها آن را دریافت کرده و آدرس خود را با آدرس مقصد درج شده در پیام مقایسه کرده و در صورت مطابقت، پیام را دریافت می‌کند.
- توپولوژی ستاره ای یا Star
در توپولوژی ستاره‌ای همه نودها به یک دستگاه مرکزی( Switch یا Hub یا سرور) متصل هستند. اگر به هر دلیلی ارتباط یکی از نودها با دستگاه مرکزی قطع شود در شبکه اختلالی ایجاد نمی‌شود ولی اگر دستگاه مرکزی دچار مشکل شود شبکه از کار می‌افتد. در این توپولوژی انتقال داده‌ها از طریق مرکز است به گونه‌ای که برای ارسال پیام از یک نود به نود دیگر، ابتدا باید بسته را به دستگاه مرکزی ارسال کرده و سپس دستگاه مرکزی بسته را به مقصد می‌فرستد.
- توپولوژی حلقه‌ای یا ring
در این مدل از توپولوژی شبکه هر نود از دو طرف به دو نود دیگر متصل است و به ترتیب تشکیل یک حلقه را می‌دهند. در این توپولوژی بسته‌ها در یک جهت حرکت می‌کنند. هر نود دارای یک ریپیتر است. هنگامی که یک نود بسته‌ای به نود دیگر می‌فرستد اگر بسته متعلق به همان نود باشد آن را دریافت کرده در غیر این صورت ریپیتر آن را به نود دیگر ارسال می‌کند و این کار آنقدر ادامه می‌یابد تا بسته به مقصد برسد. اگر یکی از گره‌ها دچار مشکل شود همه شبکه مختل می‌شود. برای حل این مشکل حلقه دیگری به شبکه اضافه می‌کنند که اگر یکی از حلقه‌ها قطع شد از حلقه دیگری استفاده شود به این توپولوژی دو حلقه‌ای یا دو جهته می‌گویند.
- توپولوژی مش
در این توپولوژی هر نود با چند نود دیگر در ارتباط است. به طور کلی اگر n نود داشته باشیم هر نود به n-1 نود دیگر متصل می‌شود و تعداد لینک‌ها n(n-1)/2 است. در این توپولوژی بین هر دو نود حداقل دو مسیر وجود دارد بنابراین اگر یکی از مسیرها دچارمشکل شود میتوان از مسیر دیگر استفاده کرد. این مدل به دو دسته تقسیم می‌شود:
- Full mesh: اگر هرنود با همه نودها در ارتباط باشد مش کامل نامیده می‌شود.
- Partial mesh: اگر بعضی نودها با بعضی نودهای دیگر مرتبط باشند، آن را نیمه مش می‌گویند.
- توپولوژی ترکیبی یا Hybrid
این توپولوژی از ترکیب چند توپولوژی بوجود می‌آید. این مدل بسیار انعطاف پذیر بوده و میتوان براساس نیازهای خود آن را طراحی نمود و در صورت از کار افتادن قسمتی از شبکه، کل شبکه دچار مشکل نمی‌شود.
- توپولوژی درختی
این توپولوژی از یک نود ریشه تشکیل شده است که تمام نودهای دیگر (معمولا به صورت سلسله مراتبی) به آن متصل می‌شوند و نودها به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به کابل اصلی متصل می‌شوند. در این مدل بین هر دو نود فقط یک مسیر وجود دارد و اگر نود ریشه دچار مشکل شود، شبکه از کار می‌افتد. در واقع این توپولوژی شبکه نسخه گسترش یافته مدل خطی و ستاره‌ای است.
نویسنده: محبوبه سردشتیان
)
