کولوکیشن چیست؟ معرفی کامل سرویس کولوکیشن (Colocation) و کاربرد آن در کسب‌وکارها

سرویس کولوکیشن (Colocation یا Co-location) نوعی خدمات مرکز داده است که در آن شرکت‌ها می‌توانند فضایی فیزیکی برای نگهداری سرورها و تجهیزات شبکه‌ی خود اجاره کنند. در این مدل، مشتری مالک سخت‌افزار (مثل سرور، روتر، یا دستگاه ذخیره‌سازی) است، اما همه زیرساخت‌های لازم مثل برق پایدار، خنک‌سازی، اینترنت پرسرعت و امنیت فیزیکی را از مرکز داده دریافت می‌کند. در واقع، کالوکیشن یعنی به‌جای اجاره سرور از یک شرکت، شما سرور را خودتان تهیه می‌کنید و تنها فضای لازم برای استقرار آن را در یک دیتاسنتر حرفه‌ای اجاره می‌کنید. این فضا ممکن است در قالب قفسه (Rack)، کابینت اختصاصی (Cabinet) یا حتی اتاق مجزا در اختیار مشتری قرار گیرد. دیتاسنتر در ازای فضای اشغال‌شده، مصرف برق و سایر خدمات پشتیبانی، هزینه‌ای ماهانه دریافت می‌کند. انتخاب کولوکیشن معمولاً زمانی انجام می‌شود که کسب‌وکار بخواهد از مزایای یک مرکز داده‌ی مدرن استفاده کند، بدون آنکه مجبور به سرمایه‌گذاری سنگین برای ساخت، نگهداری و به‌روزرسانی دیتاسنتر اختصاصی شود. در گذشته، کالوکیشن‌ها بیشتر برای بازیابی داده‌ها پس از خرابی (Disaster Recovery) مورد استفاده قرار می‌گرفتند، اما امروزه این سرویس به‌ویژه در میان ارائه‌دهندگان خدمات ابری و شرکت‌های فناوری اطلاعات بسیار محبوب است. به زبان ساده، کولوکیشن پلی است میان مالکیت کامل سخت‌افزار و بهره‌مندی از زیرساخت حرفه‌ای دیتاسنتر؛ راه‌حلی که امنیت، پایداری و صرفه‌جویی اقتصادی را یک‌جا در اختیار سازمان‌ها قرار می‌دهد.

اجاره فضای سرور و سرویس کولوکیشن برای سازمان‌های کوچک

اجاره فضای سرور یا کولوکیشن (Colocation) به معنای اختصاص فضایی در یک دیتاسنتر حرفه‌ای برای نگهداری سرورها و تجهیزات شبکه‌ی سازمان است. در این روش، مالک سرورها و تجهیزات خود شما هستید و دیتاسنتر تنها زیرساخت لازم، شامل برق پایدار، اتصال اینترنت، سیستم‌های خنک‌کننده، امنیت فیزیکی و خدمات پشتیبانی را فراهم می‌کند. معمولاً سرورها در رک‌ها یا کابینت‌های اختصاصی قرار می‌گیرند و هزینه‌ی ماهانه به ازای فضای اشغال شده و خدمات ارائه‌شده پرداخت می‌شود.

با استفاده از کولوکیشن، سازمان‌ها کنترل کامل بر سرورها و داده‌های خود دارند و در عین حال از مزایای یک مرکز داده‌ی حرفه‌ای بهره‌مند می‌شوند. این سرویس به ویژه برای سازمان‌های کوچک مناسب است، چرا که این شرکت‌ها معمولاً با محدودیت منابع مالی، زمان و نیروی انسانی روبرو هستند و ساخت و نگهداری یک دیتاسنتر اختصاصی برای آن‌ها دشوار و پرهزینه است.

نکات مهم در انتخاب سرویس کولوکیشن برای سازمان‌های کوچک

1. نیازها و الزامات سازمان: مطمئن شوید سرویس ارائه شده قادر است نیازهای شما مانند پهنای باند بالا یا امکانات امنیتی خاص را برآورده کند.
2. انعطاف‌پذیری و همکاری: سرویس‌دهنده باید امکان افزودن سرویس‌ها یا تغییرات آینده را داشته باشد.
3. امنیت: از وجود فناوری‌های امنیتی پیشرفته و محافظت از اطلاعات خود مطمئن شوید.
4. قابلیت اطمینان: بررسی کنید که مرکز داده دارای آپ‌تایم بالا و پشتیبانی حرفه‌ای باشد.
5. هزینه: هزینه خدمات باید قابل پیش‌بینی و با بودجه سازمان سازگار باشد.

با رعایت این نکات، سرویس کولوکیشن می‌تواند به سازمان‌های کوچک اجازه دهد بدون صرف هزینه‌های سنگین، به زیرساخت‌های حرفه‌ای و ایمن مرکز داده دسترسی پیدا کنند و رشد پایدار خود را تضمین کنند.

خدمات کالوکیشن چیست؟

هر ارائه‌دهنده کولوکیشن روش خاص خود را برای انجام کارها دارد، بنابراین ویژگی‌ها از یک شرکت میزبان کولوکیشن به شرکت دیگر متفاوت است. حتی با این وجود، ویژگی هایی وجود دارد که در میان ارائه دهندگان colocation نسبتاً رایج است. برخی از ویژگی هایی که مراکز داده کولوکیشن معمولا ارائه می دهند عبارتند از:

• امنیت فیزیکی
• دوام فیزیکی
• قابلیت اطمینان تضمین شده
• اتصال متقابل
• اتصال به اینترنت اضافی
• توان اضافی
• رعایت مقررات مختلف
• پشتیبانی فنی در محل

مزایای کولوکیشن چیست؟

کسب‌وکارها می‌توانند با بهره‌گیری از خدمات colocation از چندین مزیت بهره ببرند. برخی از این مزایا عبارتند از:

• اجاره فضا در یک مرکز کولوکیشن هزینه کمتری نسبت به ساخت یا گسترش یک مرکز داده دارد.
• امکانات کولوکیشن به افراد این امکان را می دهد که از سخت افزار سرور و ذخیره سازی به انتخاب خود استفاده کنند.
• یک مرکز داده کولوکیشن از پروتکل های امنیتی فیزیکی سختگیرانه پیروی می کند و همچنین ممکن است در برابر حملات سایبری محافظت نماید.
• معمولا خدمات پشتیبانی فنی در محل را ارائه می دهند.
• معمولا در صورت نیاز فضای مرکز داده اضافی در دسترس است.
• در این سرویس امکان کنترل وضعیت و سلامت سرور با استفاده از سیستم مانیتورینگ مرکز داده فراهم است.
• تمامی استاندارد های مربوط به نگهداری سرور فیزیکی رعایت می شود.

معایب و محدودیت‌های کولوکیشن

هیچ سرویسی بی‌نقص نیست. کولوکیشن هم چالش‌هایی دارد که باید قبل از انتخاب در نظر گرفته شود:

• نیاز به خرید و نگهداری سخت‌افزار توسط خودتان
• هزینه‌های حمل و نصب اولیه
• وابستگی به موقعیت جغرافیایی دیتاسنتر (مثلاً اگر در شهر دیگر باشد، مراجعه حضوری دشوار است)

با این حال، مزایای کولوکیشن معمولاً آن‌قدر زیاد است که این محدودیت‌ها را توجیه می‌کند.

چه زمانی کسب‌وکار شما به کالوکیشن نیاز دارد؟

اگر در یکی از شرایط زیر هستید، سرویس کالوکیشن انتخابی ایده‌آل است:

• امنیت و پایداری برای شما حیاتی است (مثلاً بانک‌ها، استارتاپ‌های مالی، فروشگاه‌های اینترنتی)
• سرور اختصاصی دارید ولی از قطعی برق یا اینترنت محل شرکت خسته شده‌اید
• قصد توسعه‌ی سریع زیرساخت بدون صرف هزینه‌های سنگین ساخت دیتاسنتر دارید
• می‌خواهید داده‌ها در داخل کشور نگهداری شوند (رعایت مقررات بومی و سرعت بهتر)

قیمت کولوکیشن چقدر است؟

قیمت سرویس کولوکیشن به چند عامل بستگی دارد:

• اندازه رک (نیم رک، یک رک کامل یا چند رک)
• میزان مصرف برق و پهنای باند
• سطح امنیت و امکانات فیزیکی دیتاسنتر
• موقعیت جغرافیایی (دیتاسنترهای تهران معمولاً گران‌ترند)

در ایران، هزینه اجاره فضای سرور معمولاً به‌صورت ماهانه محاسبه می‌شود و برای یک رک کامل می‌تواند از چند میلیون تا چند ده میلیون تومان متغیر باشد.

معیارهای انتخاب بهترین سرویس‌دهنده کالوکیشن

پیش از عقد قرارداد، حتماً به نکات زیر توجه کنید:

• بررسی سطح Tier و استاندارد دیتاسنتر
• وجود برق اضطراری و ژنراتور
• میزان آپ‌تایم واقعی در قرارداد (SLA)
• امکان دسترسی فیزیکی به سرور
• امنیت فیزیکی و مجوزهای قانونی
• پشتیبانی ۲۴ ساعته و پاسخ‌گویی سریع

انتخاب درست سرویس‌دهنده، مستقیماً بر پایداری سرویس شما تأثیر می‌گذارد.

ساختمان دیتاسنتر کولوکیشن چگونه است؟

همانطور که بین ساختمان های اداری تفاوت هایی وجود دارد، بین دیتاسنترها نیز تفاوت هایی وجود دارد. برخی از این تفاوت ها مربوط به نحوه ساخت مرکز داده است، در حالی که برخی دیگر بیشتر به کارایی عملیاتی مرکز داده مربوط می شود.

به طور معمول، یک مرکز داده colocation به افراد خود یک SLA ارائه می دهد که مقدار مشخصی از در دسترس بودن را تضمین می کند.(SLA به معنای "توافق نامه سطح سرویس" Service Level Agreement است. SLA یک قرارداد یا توافق نامه رسمی بین ارائه دهنده خدمات و مشتری است که جزئیات و شرایط ارائه و دریافت خدمات را تعیین می‌کند. این توافق نامه بین طرفین برای تضمین کیفیت و سطح سرویس مشخصی ایجاد می‌شود. در یک SLA، شرایط و قوانین مربوط به سرویس‌ها، انتظارات مشتریان، زمانبندی‌ها، سطوح کیفیت، پاسخگویی به مشکلات و تعهدات دیگری که باید توسط ارائه دهنده خدمات رعایت شوند، بیان می‌شوند. این توافقنامه به عنوان یک قرارداد قانونی معتبر است و در صورت عدم رعایت شرایط توافقی، مشتریان می‌توانند از حقوق و جبران خسارت خود در برابر ارائه دهنده خدمات استفاده کنند.)

 اگرچه یک مرکز داده ممکن است به سادگی مقدار مشخصی ازuptime را تضمین کند. زمان آپ تایم به زمانی اطلاق می‌شود که سرویس یا سیستم در دسترس نباشد یا به طور محدودی در دسترس قرار گیرد. در عمل، زمان آپ تایم به معنای قطعی یا محدودیت در دسترسی به سرویس است که ممکن است به دلیل تعمیرات، بروزرسانی‌ها، خطاها یا سایر عوامل مرتبط رخ دهد. زمان آپ تایم مرکز داده معمولاً در قالب این چهار سطح بیان می شود:

• سطح یک (Level 1 - Non-Redundant): در این سطح، مرکز داده به طور کلی قابل استفاده نیست و قطعیتی در دسترسی به سرویس‌ها و منابع مرکز داده وجود ندارد. معمولاً در این سطح، مرکز داده فاقد سیستم‌های پشتیبان (Redundancy) و راه‌های ارتباطی جایگزین برای بروز خطاها است.
• سطح دو (Level 2 - Partially Redundant): در این سطح، برخی از سیستم‌ها و تجهیزات مرکز داده دارای پشتیبانی می‌باشند. این پشتیبانی می‌تواند شامل سیستم‌های تکرارپذیر (replicable)، راه‌های ارتباطی جایگزین (redundant links) و تجهیزات پشتیبانی از برق (backup power) باشد. با این حال، هنوز قسمت‌هایی از مرکز داده ممکن است در صورت بروز خطاها یا مشکلات قطع شوند.
• سطح سه (Level 3 - Fully Redundant): در این سطح، مرکز داده دارای سیستم‌ها و تجهیزاتی است که به طور کامل پشتیبانی از قابلیت تکرارپذیری و جایگزینی هستند. سیستم‌های تکرارپذیر شامل سرورها، شبکه‌ها، ذخیره سازی داده و تجهیزات برقی می‌شوند. همچنین، در این سطح راه‌های ارتباطی جایگزین، نیروی پشتیبانی برق و سیستم‌های خودکار برای تشخیص و پیش‌بینی خطاها نیز وجود دارند. با این حال، ممکن است در صورت بروز مشکلات جدی، برخی از سرویس‌ها به صورت موقت قطع شوند.
• سطح چهار (Level 4 - Fault Tolerant): در این سطح، مرکز داده به طور کامل مقاوم در برابر خطاها و قطعیت است. سیستم‌های تکرارپذیری در سطح بالا، راه‌های ارتباطی جایگزین قوی، نیروی پشتیبانی برق قوی و سیستم‌های خودکار برای تشخیص و جبران خطاها وجود دارند. در این سطح، برای دسترسی به سرویس‌ها و منابع مرکز داده، قطعی وجود ندارد و مرکز داده به طور مداوم در دسترس است. حتی در صورت بروز خطاهای جدی، سرویس‌ها به صورت بی‌وقفه ادامه می‌یابند.

این سطوح آپ تایم مرکز داده به عنوان راهنمایی برای سازمان هاست  تا بتوانند سطح قابل قبولی از دسترسی و قطعیت را برای مرکز داده خود تعیین کنند و سیستم‌های پشتیبانی و استراتژی‌های مناسب را در نظر بگیرند. این سطوح معمولاً بر اساس استانداردهای صنعتی مانند TIA-942 و Uptime Institute تعریف شده‌اند.

مراکز داده معمولاً کارایی خود را از طریق امتیازی به نام اثربخشی مصرف انرژی (PUE) بیان می کنند. این امتیاز نشان می دهد که مرکز داده تا چه اندازه از نیرو استفاده می کند. مراکز داده با امتیاز PUE خوب برای محیط زیست دوستانه تر هستند و به طور کلی، هزینه کمتری را برای مصرف برق از مشتریان خود دریافت می کنند.

همانطور که قبلا ذکر شد، در نظر گرفتن اینکه چگونه یک مرکز داده ساخته شده است نیز مهم است. هر مکانی در جهان حداقل در معرض یک نوع بلایای طبیعی است، بنابراین لازم است مطمئن شویم که مرکز داده ارائه‌دهنده کولوکیشن به گونه‌ای ساخته شده است که به آن کمک کند تا از چنین بلایایی جان سالم به در ببرد. به عنوان مثال، مراکز داده در مناطق مستعد طوفان، اغلب درجه بندی می شوند که در برابر بادهای 150 مایل در ساعت مقاومت کنند.

امنیت کولوکیشن

همانطور که امنیت برای ارائه دهندگان ابر از اهمیت بالایی برخوردار است، امنیت خوب نیز برای ارائه دهندگان کولوکیشن ضروری است. ارائه دهندگان Colocation تمام تلاش خود را می کنند تا امنیت فیزیکی مراکز داده خود را تضمین کنند.

برخی از ارائه دهندگان کولوکیشن، نرده هایی را در مرکز داده به عنوان راهی برای جداسازی سخت افزار مستاجر خود برپا می کنند. هر حصار دارای یک قفل است به طوری که مستاجران فقط می توانند به سخت افزار مرکز داده خود دسترسی داشته باشند.

همچنین امنیت به گونه‌ای اجرا می‌شود که مستاجران را ملزم می‌کند تا قبل از دسترسی به سخت‌افزار مرکز داده، از نظر امنیتی بازرسی شوند.

با این حال، برخی از ارائه دهندگان کالوکیشن به مستاجران خود اجازه دسترسی فیزیکی را نمی دهند. کلیه تعمیرات و نصب سخت افزار توسط کارکنان مرکز داده از طریق فرایندی به نام دسترسی از راه دور انجام می شود.

سوالات متداول درباره سرویس کولوکیشن

منبع:

www.techtarget.com/searchdatacenter/definition/colocation-colo 

مترجم: محبوبه سردشتیان